Từ loài hoa vô danh trở thành trà hoa vàng "hút" khách

Từ xưa, bông hoa nở vàng rộm trên cây "có tắp quái" là một loài hoa vô danh. Bỗng một ngày, bông hoa này mang tên khoa học Camellia quephongensis Hakoda et Ninh.

Kể từ đó, trà hoa vàng trở thành sản phẩm hàng hoá làm giàu cho người dân vùng cao huyện Quế Phong (Nghệ An).

Loài hoa vô danh

Người dân tộc Thái ở Quế Phong gọi cây trà hoa vàng là cây "có tắp quái". "Có tắp quái" nghĩa là gan trâu. Theo đó, người dân gọi cây trà hoa vàng có lá cây giống gan trâu là cây gan trâu.

Người dân ở các xã Tiền Phong, Châu Kim, Mường Noọc…cho hay, trước đây khi trà hoa vàng chưa nổi tiếng như bây giờ thì bà con vô rừng thấy hoa nở là hái về ngâm rượu uống, hoặc nấu canh như những loại rau rừng khác. Cũng có người dùng để pha trà, có người còn chặt cây về làm củi.

Các cụ già xóm cây Dừa là nhân công chọn lựa nhuỵ hoa để sản xuất trà hoa vàng.

Năm 2007, thấy một số thương lái người Trung Quốc tìm đến các làng bản Quế Phong tầm mua những bông hoa này, dân bản bắt đầu đi lượm, hái hoa về bán. May thay, cũng năm đó huyện Quế Phong tiếp đoàn khách là các nhà khoa học người Nhật, do GS Hakoda dẫn đầu cùng với PGS Trần Ninh (trường đại học Quốc gia Hà Nội) đi tìm hiểu cây hoa trà vàng. Sau khi về nước, GS Hakoda nghiên cứu, phát hiện hoa trà vàng ở Quế Phong cũng giống như Kim hoa trà ở Trung Quốc nhưng khác loài.

Đây chính là loài hoa có nhiều công dụng trong y học như chữa được táo bón, hạ đường huyết đối với người bệnh tiểu đường. Hoa trà vàng cũng có tác dụng điều trị bệnh cao huyết áp vì khả năng làm giảm và điều hòa huyết áp của nó. Một số bệnh về đường hô hấp, bài tiết, khí thũng hay co thắt dạ con ở phụ nữ đều có thể sử dụng thức uống này như một phương pháp chữa trị đơn giản lại sớm mang lại kết quả…

Từ nghiên cứu này, GS Hakoda đã viết bài đăng trên Tạp chí "Trà thế giới" và công bố tên khoa học của nó là Camellia quephongensis Hakoda et Ninh. Lúc này, thương lái Trung Quốc đến Quế Phong mua ngày càng nhiều.

Trà hoa vàng "hút" khách Hà Nội, TP.HCM

Bà Hà Thị Thuyết, nhân công của Công ty CP Công nghệ xanh Kim Sơn vui nói với chúng tôi về lợi ích gần gũi nhất khi trà hoa vàng đã trở thành sản phẩm hàng hoá.

Những khay nụ hoa đã chọn lựa để đưa vào sấy

Vừa ngồi chọn lọc những bông hoa chuẩn bị cho vào máy sấy của công ty, bà Thuyết kể: "Ở đây dân bản vào rừng hái hoa cả ngày, tối mới đưa đến đây nhập. Mỗi người chở xe máy đến hàng chục ống nứa loại to đựng hoa để tránh hoa bị dập nát. Công ty mua xong, tối đến tổ chức cho 30 nhân công như tôi đây ngồi lựa từng búp hoa để hấp rồi tách từng cánh hoa cho vào máy sấy". 

Cùng làm với bà Thuyết là những phụ nữ xóm cây Dừa ở thị trấn Kim Sơn. Có chị ngày làm việc nhà nước, tối tranh thủ đến lựa hoa. Có chủ tiệm cafe ở cạnh cũng sang công ty nhận hoa về lựa. Họ làm từ 19h đến 23h. Cứ mỗi khay hoa đưa vào máy sấy được 20.000 đồng.  Chị Vi Hồng Xoan góp vui: "Làm nhân công ở đây cũng được lắm. Nếu chịu khó, làm tốt thì không chỉ giúp các gia đình có thêm thu nhập để lo cho con cái học hành".

Trong lúc đó, anh Lô Hùng Cường - Trưởng phòng kinh tế hạ tầng (UBND huyện Quế Phong) là gia chủ cho công ty mượn mặt bằng ngôi nhà bên đường để đặt máy sấy và nơi làm việc của nhân công nói: "Từ khi có máy sấy này, bà con nhiều xã trong huyện có hoa trà vàng là đem đến nhập. Mỗi năm, bà con hái được khoảng 10 tấn hoa đấy. Công ty này mới chỉ đủ sức mua 5 tấn. Còn lại bà con bán cho các đơn vị khác".

Toàn cảnh đêm sản xuất trà hoa vàng nhân công xóm cây Dừa.

Hỏi chuyện về đầu ra của sản phẩm, anh Cường cho hay, hiện Công ty CP Công nghệ xanh Kim Sơn mở hai đại lí ở TP.Vinh (Nghệ An), một đại lí ở Bắc Từ Liêm (Hà Nội) và một đại lí ở quận 7, TP.HCM. "Khi nào các lí điện thoại là công ty cho xe chở hàng đi ngay"- anh Cường nói.

Riêng về thu nhập của nhân công, anh Cường chia sẻ: "Trước đây, bà con làm thủ công nhỏ lẻ ở nhà, đầu ra của sản phẩm thuộc dạng mua sỉ hoa, bán lẻ trà nên thu nhập không đáng kể. Bây giờ, công ty này trả cho mối người từ 7-10 triệu đồng/tháng, tuỳ theo ngày công lao động".

Dẫn chúng tôi tham quan máy sấy chè, anh Cường giới thiệu máy này trị giá 350 triệu đồng. Máy sấy ở nhiệt độ 40 độ C (nóng quá sẽ mất hoạt chất của nhuỵ hoa), hút hết hơi ẩm trong cánh hoa và nhuỵ hoa để tránh ẩm mốc. Sau khi sấy xong cho sản phẩm qua buồn lạnh 5 độ C đủ để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Mỗi đợt sây từ 18-22h. Một lần sấy 100 khay tương đương một tạ sản phẩm. Máy sấy này là kết quả của Hội nghị giao ban trực tuyến do UBND Quế Phong phối hợp Sở Khoa học Công nghệ và Môi trưởng Nghệ An tổ chức. Một doanh nghiệp sáng chế máy này ở Hà Nội bán và chuyển giao công nghệ.

Xây dựng thương hiệu cho trà hoa vàng Quế Phong Ông Trần Quốc Thành - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Nghệ An cho biết: "Hiện chúng tôi đang xúc tiến đăng kí Cục sở hữu trí tuệ để xây dựng thương hiệu loại trà độc đáo này. Trước mắt, một lộ trình khác khá hấp dẫn là các chuyên viên của Sở Khoa học và Công nghệ Nghệ An vừa phát hiện thêm ba địa phương khác ở miền Tây Nghệ An cũng có hàng chục hecta lộ diện cây chè hoa vàng. Đó là huyện Tương Dương, Quỳ Châu, Quỳ Hợp. Rất có thể Quế Phong sẽ trở thành trung tâm thu mua, sản xuất trà hoa vàng để bán đi khắp cả nước, thu tiền về cho hàng trăm lao động là bà con dân tộc đang thiếu việc làm ở vùng cao này".

(Theo GiadinhNet)