Nhà cổ trăm tuổi ở Hà Giang

Những bức tường đá thủ công, mái ngói âm dương,... của ngôi nhà hơn trăm tuổi ở Mèo Vạc gây tò mò với những du khách. Nơi đây lưu giữ những nét đẹp văn hóa độc đáo của người H'Mong.

Hà Giang không chỉ nổi tiếng với khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, nên thơ mà còn hấp dẫn du khách bởi những ngôi nhà cổ có tuổi đời cả trăm năm, nhuốm màu thời gian qua từng bức tường, mái ngói...

Blogger du lịch Vinh Gấu (tên thật là Lê Viết Vinh) vẫn nhớ như in cảm xúc lần đầu tiên được đặt chân tới ngôi nhà cổ Chúng Pủa ở thị trấn Mèo Vạc, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang.

"Mình từng tới Hà Giang vài lần nhưng đây là lần đầu được ghé thăm nhà cổ Chúng Pủa. Công trình được xây dựng đã hơn trăm năm. Tuy nhiên mọi thứ gần như vẫn còn nguyên vẹn lắm, từ kiến trúc nhà cổ cho đến cách bài trí không gian, nội thất đều khiến mình cảm giác như đang được tận hưởng cuộc sống của một người H'Mong thời xưa", anh nói.

Nhà cổ Chúng Pủa (tên tiếng Pháp là Auberge de Meo Vac - nhà trọ Mèo Vạc) từng được xây dựng theo lối kiến trúc của giới thượng lưu người Hán ở miền nam Trung Hoa.

Công trình giống như một pháo đài với 4 dãy nhà có mái nối liền nhau tạo thành hình tứ giác. Hiện 2 dãy nhà đã được phục dựng để lưu giữ kiến trúc truyền thống đặc biệt của người H'Mong và làm nơi lưu trú cho du khách khi tới thăm Mèo Vạc.

Để làm nên những ngôi nhà kiên cố ở địa đầu Tổ quốc, gia chủ thời xưa thường chọn loại đất có độ kết dính tốt nhất rồi lọc sạch rác, rễ cây ra. Những người thợ đắp từng lớp đất đã làm sạch vào khuôn gỗ dài khoảng 1,5m và rộng 50cm. Sau đó dùng cây gõ liên tục vào khuôn để nén chặt đất xuống.

Qua thời gian, những lớp đất được đắp chồng lên nhau tạo thành bức tường thẳng tắp, kiên cố. Với nguyên liệu được chọn lọc và cách xây dựng đặc biệt giúp ngôi nhà mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông, phù hợp với điều kiện khí hậu vùng cao nguyên đá. Cũng bởi thế mà người dân nơi đây thường gọi những căn nhà làm từ đất này là "nhà trình tường".

Những bức tường rào được ghép thành từ nhiều viên đá có kích cỡ khác nhau rất chắc chắn, thể hiện sự khéo léo, tài tình của những người thợ xây nhà thời xưa.

Một số chi tiết như các bệ đá được tạc hình lợn nái một cách tinh tế hay biểu tượng hoa anh túc dưới chân cột nhà,... thể hiện sự giàu có, phóng khoáng của gia chủ thời xưa.

Điều đặc biệt là trên những mái nhà lợp ngói âm dương đặc trưng của người H'Mong tại Hà Giang thường xuất hiện biểu tượng hoa hồi. Quản gia của nhà cổ Chúng Pủa tiết lộ, bông hoa hồi không thực sự mang nhiều ý nghĩa tâm linh. Nó chỉ đơn thuần là nguyên liệu đặc trưng trong món thắng cố nổi tiếng của vùng cao nguyên đá.

Nhà chính có 3 gian, thiết kế theo kiểu truyền thống. Một gian dành cho vợ chồng gia chủ. Gian thứ hai cho con cái hoặc khách, còn gian thứ ba để đặt lò sưởi, bàn ăn cơm... Tầng trên cũng có thiết kế tương tự. Các phòng được ngăn cách với nhau bằng những tấm gỗ thông đá quý hiếm.

Trong nhà sử dụng chủ yếu là gỗ sa mộc và pơ mu. Đây là những loại gỗ có độ bền cao, qua thời gian màu sắc càng đẹp.

Ngoài căn nhà chính với bức tường được làm thủ công tinh tế còn có dãy nhà gỗ 2 tầng mới được phục dựng lại. Khác với nhà chính gồm những căn phòng được ngăn kín kẽ thì dãy nhà gỗ được tận dụng làm không gian sinh hoạt tập thể. Tầng trên gồm phòng ngủ dành cho nhiều người (phòng dorm) và tầng dưới là nơi đón tiếp khách, check-in,…

Những ô cửa sổ rộng thích hợp làm nơi để du khách thư giãn, ngắm cảnh, nhâm nhi chén trà. Nhìn từ đây, khung cảnh thiên nhiên bên ngoài hiện lên đẹp như một bức tranh được đóng khung vuông vắn.

Một số không gian ngoài trời được gia chủ bài trí sẵn để làm góc cho du khách check-in, chụp hình.

"Dù là căn nhà cổ với nhiều món đồ mang đậm dấu ấn thời gian nhưng không gian vẫn đảm bảo tiện nghi cho du khách. Thiết kế khu vệ sinh tiện ích, sạch sẽ và thân thiện theo phong cách Âu là một trong những điểm khiến mình ấn tượng về ngôi nhà này", anh Vinh nói.

Không chỉ được trải nghiệm trong không gian cổ kính, mang nhiều nét văn hóa đặc trưng của người Mông trắng và ghi lại những bức hình ấn tượng nhất, blogger 8X còn được thưởng thức một số món ăn "trứ danh" nơi đây.

Trong không gian nấu nướng của ngôi nhà cổ luôn có món lạp xưởng treo gác bếp làm từ thịt lợn và rượu ngô lá nếp do chính gia chủ tự làm. Được thấy tận mắt, ăn tận miệng đặc sản vùng cao nguyên đá trong không gian cổ kính, ấm áp khiến bất cứ du khách nào cũng nhớ mãi.

Trong thời gian ngắn ngủi dừng chân tại nhà cổ, điều blogger Vinh Gấu tiếc nuối nhất là chỉ có một mình ở đây nên không có cơ hội được xem những nghệ nhân thổi Khèn trình diễn.

(Theo Dân Trí)