Bức tranh đội máy bay Việt Nam sẽ ra sao khi có thêm hãng hàng không mới?

Trong văn bản báo cáo Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) về việc thẩm định dự án đầu tư thành lập hãng hàng không Cánh Diều (Kite Air) mới đây, Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) đã đưa ra những đánh giá đối với thị trường vận tải hàng không Việt Nam, đặc biệt là với đội máy bay của các hãng hàng không.

Theo Cục HKVN, giai đoạn 2014-2018, thị trường vận tải HKVN có sự tăng trưởng cao, liên tục với mức độ tăng trưởng trung bình giai đoạn là 20,5% về hành khách và 13,2% về hàng hoá. Năm 2018, tổng thị trường vận tải HKVN đạt xấp xỉ 70 triệu khách (tăng 12,6% so năm 2017) và 1,2 triệu tấn hàng hóa (tăng 7,2% so năm 2017), tăng tương ứng 2,1 lần và 1,64 lần so với năm 2014. Hệ số sử dụng ghế trung bình của các hãng hàng không Việt Nam cũng rất cao, ở mức trên 84% vào năm 2018 và trên 80% giai đoạn 6 tháng đầu năm , 2019.

Theo Quyết định 236 và dự báo tình hình phát triển thị trường vận tải hàng không, sản lượng vận chuyển của các hãng hàng không Việt Nam đạt trên 60 triệu khách vào năm 2020 và xấp xỉ 96 triệu khách vào năm 2025. Để đảm bảo vận chuyển lượng hành khách này, số lượng máy bay tương ứng của các hãng hàng không Việt Nam là 255 máy bay vào năm 2020 và 384 máy bay vào năm 2025 (số liệu được tính toán trên cơ sở thực tiễn khai thác của các hãng hàng không Việt Nam trung bình là 250 ngàn khách/máy bay/năm).

Giai đoạn 2021-2025, Vietjet muốn đưa vào khai thác trung bình 20 máy bay/năm song Cục HKVN đánh giá kế hoạch này là không phù hợp và cho rằng Vietjet nên giữ mức phát triển dưới 10 chiếc/năm

Cục HKVN đã đưa ra con số rất cụ thể về kế hoạch phát triển đội máy bay giai đoạn đến năm 2025 của các hãng hàng không.

Trong đó, đội máy bay của Tổng công ty Hàng không Việt Nam-CTCP (Vietnam Airlines) bao gồm cả Công ty bay dịch vụ hàng không Việt Nam (Vasco) đạt 107 máy bay năm 2020 và tăng lên 135 máy bay vào năm 2025.

Công ty CPHK Jetstar Pacific Airlines (Jetstar Pacific) đến năm 2020 là 22 chiếc và đến năm 2025 là 32 chiếc.

Công ty TNHH Hàng không Tre Việt (Bamboo Airways) dự kiến 22 chiếc vào năm 2020 và tăng lên 30 chiếc vào năm 2025.

Đối với Công ty CPHH Vietjet (Vietjet), hiện Vietjet đang xây dựng kế hoạch đội máy bay đến năm 2025, theo đó đạt 102 chiếc vào năm 2020 và 200 máy bay vào năm 2025.

Trong văn bản báo cáo Bộ GTVT, Cục trưởng Cục HKVN Đinh Việt Thắng nêu rõ với kế hoạch của các hãng hàng không nêu trên, nếu được thực hiện, tổng số máy bay của các hãng này đến năm 2025 là 397 chiếc, vượt quá nhu cầu thị trường là 13 chiếc mà chưa tính đến kế hoạch đội máy bay của Vinpearl Air, Vietravel cũng như Cánh Diều.

Cục HKVN thấy kế hoạch của Vietjet là phát triển quá nhanh, cần được xem xét kỹ lưỡng về số lượng đội máy bay của hãng phù hợp với năng lực vận hành, quản trị, mạng đường bay, kế hoạch phát triển nguồn nhân lực khai thác đội máy bay của hãng.

Trong khi đó, nhu cầu phát triển đội máy bay của các Công ty đang đề nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư đến năm 2020 là 15 chiếc và đến năm 2025 là 68 chiếc. Cụ thể, các dự án thành lập hãng hàng không Vinpearl Air, Vietravel đã báo cáo Bộ GTVT, tổng số máy bay dự kiến nhận năm 2020 là 9 máy bay (trong đó: Công ty Vinpearl Air là 6 chiếc, Công ty Vietravel là 3 chiếc); đến năm 2025 là 38 máy bay (trong đó: Công ty Vinpearl Air là 30 chiếc, Công ty Vietravel là 8 chiếc). Dự án của Công ty Thiên Minh với quy mô đội máy bay năm 2020 là 6 chiếc và đến năm 2025 là 30 máy bay.

Cục HKVN cho rằng quá trình phát triển của Vietjet từ khi bắt đầu khai thác đến nay (trung bình tăng khoảng 10 máy bay/năm). Trong bối cảnh có thêm các hãng hàng không mới và khả năng tiếp nhận của hạ tầng cảng hàng không, Cục HKVN thấy Vietjet nên giữ mức phát triển đội máy bay giai đoạn đến năm 2025 với số lượng trung bình dưới 10 chiếc/năm. Với phương án này, số lượng máy bay dự kiến của Vietjet vào năm 2020 có thể đạt 84 máy bay và đến năm 2025 là 120 máy bay, tăng 46 máy bay so với thời điểm hiện tại.

Với kịch bản tăng trưởng của các hãng hàng không nêu trên, theo đánh giá của Cục HKVN về phát triển đội máy bay của Vietjet và theo các dự án thành lập hãng hàng không (bao gồm cả Dự án Cánh Diều), tổng số máy bay của các hãng hàng không Việt Nam là 258 chiếc vào năm 2020, vượt quá 3 chiếc so với nhu cầu của thị trường và đến năm 2025 là 385 chiếc, vượt quá 1 chiếc so với nhu cầu thị trường.

Cục HKVN đánh giá đối với Dự án Cánh Diều, năm 2020 dự kiến đưa vào khai thác 6 máy bay ATR-72 là có thể chấp thuận, đáp ứng nhu cầu thị trường đến các cảng hàng không hiện nay chưa thể khai thác bằng các loại tàu bay phản lực từ A320/321 và tương đương trở lên. Tuy nhiên, đến năm 2025, Công ty Thiên Minh dự kiến khai thác 30 máy bay, bao gồm 15 máy bay ATR-72 và 15 máy bay A321, Cục HKVN ủng hộ và kiến nghị xem xét Công ty Thiên Minh khai thác đội máy bay vào năm 2025 chỉ từ 20-25 chiếc.

Còn với Vietnam Airlines, theo kế hoạch hãng này lựa chọn (đang trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt), hãng dự kiến khai thác 135 máy bay, vận chuyển là 39,5 triệu khách và sản lượng là 57,6 tỉ hành khách với tỷ lệ 35% tổng đội tàu bay, 41% tổng lượng vận chuyển và 42,5% tổng luân chuyển của các hãng hàng không Việt Nam vào năm 2025.

Yêu cầu Vietjet giải trình rõ về kế hoạch đội máy bay Ngày 5-8-2019, Vietjet có văn bản báo cáo Cục HKVN về kế hoạch đội máy bay giai đoạn 2021-2025. Theo đó, hàng năm hãng dự kiến đưa vào khai thác trung bình 20 máy bay/năm và đến năm 2025 đạt 200 chiếc. Cục HKVN đánh giá kế hoạch này là không phù hợp với năng lực quản lý, đảm bảo khai thác, đào tạo nguồn nhân lực của Vietjet. Mặt khác, loại tàu bay Boeing 737 Max mà Vietjet đặt hàng hiện đang nằm trong danh sách đình chỉ khai thác của Cục HKVN nói riêng, Nhà chức trách hàng không các nước nói chung và khả năng khai thác trở lại là không rõ ràng trong thời gian tới. Qua quá trình phát triển của Vietjet từ khi bắt đầu khai thác đến nay (trung bình tăng 10 máy bay/năm), trong bối cảnh có thêm các hãng hàng không mới và khả năng tiếp nhận của hạ tầng cảng hàng không, Cục HKVN thấy Vietjet nên giữ mức phát triển đội tàu bay giai đoạn đến năm 2025 với số lượng trung bình dưới 10 chiếc/năm, đạt là 120 chiếc như đã nêu trên. Hiện tại, Cục HKVN đang yêu cầu Vietjet rà soát, bổ sung các thông tin, nội dung về kế hoạch đội máy bay đến năm 2025 để giải trình rõ về kế hoạch này nhằm xác định kế hoạch khả thi đội máy bay đến năm 2025 của Vietjet, đảm bảo phù hợp với quy hoạch ngành, phù hợp với kết cấu hạ tầng hàng không, nguồn nhân lực khai thác đảm bảo an toàn đội tàu bay của hãng.

(Theo Người lao động)