3 doanh nghiệp nhà nước được thí điểm chính sách riêng

Nhà nước chỉ nắm giữ 100% vốn điều lệ tại 4 công ty mẹ của các tập đoàn Dầu khí Việt Nam; Điện lực Việt Nam; Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước và Tập đoàn Công nghiệp viễn thông Quân đội Viettel.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) đang lấy ý kiến dự thảo đề án phát triển doanh nghiệp nhà nước (DNNN) quy mô lớn, đặc biệt là tập đoàn kinh tế Nhà nước đa sở hữu nhằm phát huy vai trò mở đường, dẫn dắt cho doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác, phù hợp với chủ trương, đường lối trong thời kỳ mới.

Phân tích những tồn tại, hạn chế của DNNN, Bộ KH-ĐT cho rằng:

Thứ nhất, hiệu quả hoạt động của DNNN chưa tương xứng với nguồn lực nắm giữ; năng lực cạnh tranh còn hạn chế.

Hai là, chưa thực hiện được nhiệm vụ dẫn dắt, tạo động lực đối với nền kinh tế. Trong các ngành, lĩnh vực có tính chiến lược, DNNN chiếm thị phần lớn hoặc chi phối nhưng chưa quan tâm đầu tư vào các ngành, lĩnh vực có ảnh hưởng quyết định đến việc tạo động lực, hỗ trợ nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế và của doanh nghiệp Việt Nam (như các ngành công nghệ cao, có tính chất lan tỏa hoặc có khả năng dẫn dắt chuyển đổi cơ cấu kinh tế).

EVN được chọn là 1 trong 3 doanh nghiệp nhà nước để thí điểm chính sách riêng

Ba là, một số DNNN có các dự án rơi vào tình trạng bị thua lỗ, kém hiệu quả, gây nhức nhối dư luận cũng làm mờ nhạt vai trò của DNNN.

Dự thảo đề án định hướng, thời gian trước mắt, Nhà nước chỉ nắm giữ 100% vốn điều lệ tại 4 Công ty mẹ của các tập đoàn Dầu khí Việt Nam; Điện lực Việt Nam; Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước; Tập đoàn Công nghiệp viễn thông Quân đội Viettel.

Thực hiện cổ phần hóa hoặc thoái vốn (tại các Công ty mẹ đã hoàn thành cổ phần hóa), Nhà nước nắm giữ vốn ở mức chi phối (từ 50% tổng số cổ phần trở lên) tại các tập đoàn, tổng công ty còn lại.

Từ nay đến năm 2030, không nên thành lập mới các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước do Nhà nước làm chủ sở hữu. Tập trung vào việc tái cơ cấu, sắp xếp lại các tập đoàn kinh tế nhà nước hiện có.

Đáng chú ý, Bộ KH-ĐT đề xuất MobiFone, EVN và Viettel là doanh nghiệp đại diện ba ngành tham gia đề án thí điểm những chính sách riêng biệt đối với DNNN.

Với MobiFone, vai trò dẫn dắt chính là ưu tiên đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa. Chính sách đặc thù được đề xuất gồm: Báo cáo Thủ tướng Chính phủ bổ sung Mobifone vào danh mục doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông có hạ tầng mạng do Nhà nước nắm cổ phần, vốn góp chi phối. Không lựa chọn cổ đông chiến lược nước ngoài do Mobifone có hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, có thị trường, thương hiệu tốt nên cần bán đấu giá công khai để có nhiều nhà đầu tư tham gia, việc tìm kiếm nhà đầu tư chiến lược không thực sự cấp thiết.

Đối với EVN, giải pháp đề xuất của đề án là thành lập tổ hợp, trong đó có vai trò của EVN trong việc nghiên cứu dự án năng lượng điện gió ngoài khơi. Khuyến khích SCIC (doanh nghiệp có tiềm lực về tài chính) phối hợp với EVN (đơn vị có chuyên môn) đầu tư các dự án năng lượng tái tạo, có sự tham gia của PVN (do PVN là đơn vị có bộ dữ liệu về biển và các chuyên gia trong lĩnh vực này).

Ngoài ra, nghiên cứu định hướng chuyển Trung tâm điều độ thuộc EVN về Bộ Công Thương quản lý (vẫn đảm bảo quy định Nhà nước độc quyền trong lĩnh vực truyền tải điện) để sắp tới cổ phần hóa EVN, đảm bảo huy động nguồn lực tài chính và đổi mới quản trị doanh nghiệp; nghiên cứu bổ sung hình thức (thí điểm) thuê quản lý vận hành cụm nhà máy điện của EVN.

Trong lĩnh vực công nghiệp quốc phòng với sự hiện diện của Viettel, dự thảo đề án đưa ra định hướng nghiên cứu hình thành Quỹ Phát triển công nghiệp quốc phòng với các cơ chế hình thành Quỹ từ nguồn lợi nhuận sau thuế của DN (trích thêm 20% lợi nhuận còn lại của DN quốc phòng). Quỹ là để phục vụ các hoạt động liên quan đến phát triển công nghiệp quốc phòng (sử dụng công nghệ cao, vật liệu mới, thuê chuyên gia, phục vụ xuất khẩu...).

Ngoài ra, nghiên cứu hình thành Quỹ đổi mới sáng tạo, đầu tư mạo hiểm cho Viettel với mục đích tiếp tục thử nghiệm, điều chỉnh hoàn thiện sản phẩm và thương mại hóa để khai thác hết kết quả từ nghiên cứu khoa học và tạo ra những sản phẩm mới để nâng cao hiệu quả hoạt động và vai trò của Viettel trong lĩnh vực này; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là các chuyên gia đầu ngành về công nghệ thông tin, công nghiệp công nghệ cao, các công nghệ của CMCN 4.0.

L.Bằng

Chính phủ 'điểm tên' loạt doanh nghiệp nhà nước thua lỗ nghìn tỷ

Chính phủ điểm mặt những doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn nhà nước làm ăn thua lỗ, âm nặng vốn chủ sở hữu.